Kot posiada wiele charakterystycznych atrybutów, do których bez wątpienia zaliczyć można również wąsy. Określa się je mianem wibrysów lub włosów zatokowych, które wystają z okolic nosa, górnej wargi oraz policzków po obu stronach pyszczka. Kocie wąsy są ułożone równomiernie w rzędach i posiadają różną długość. Z reguły wibrysy są bardzo trwałe, grube i sztywne, a ich cebulki mocniejsze niż w przypadku sierści. Koty posiadają średnio 24 włosy zatokowe, po 12 z każdej strony. Jakie funkcje spełniają wibrysy?
Przedłużenie funkcji wzroku
Kocie wąsy pomagają tym zwierzętom w poruszaniu się, nawet w wyjątkowo trudnych warunkach. Wibrysy są tak naprawdę wyjątkowo czułymi sensorami dotykowymi, które uzupełniają podstawowe funkcje wzroku. Za ich pomocą koty mogą łatwo poruszać się w ciemnościach oraz chodzić po różnych niepewnych powierzchniach, np. balustradach. Włosy zatokowe pomagają im również w ocenie szerokości przestrzeni, przez którą chcą się przecisnąć. Z tego względu koty nie mają zwykle większych trudności z przeszkodami i w większości przypadków nie tracą orientacji w terenie. Wąsy są wyczulone na dotyk, dlatego ostrzegają przed stałymi elementami otoczenia. Koty wykorzystują je też do polowania.
Kontakt z innymi osobnikami i wyczuwanie zagrożeń
Wibrysy mogą poruszać się w różnych kierunkach, dzięki czemu są bardzo pomocne w kontakcie z innymi osobnikami. Koty wysyłają za ich pomocą sygnały zarówno innym zwierzętom, jak i ludziom. Zależnie od samopoczucia, wąsy mogą być rozluźnione i sterczące podczas relaksu lub zacieśnione i przylegające w momencie skupienia i zagrożenia. Na ich podstawie można ocenić, czy na zwierzę wpływa jakiś czynnik stresujący. Wąsy u kota mają wyjątkową zdolność wyczuwania rozmaitych zagrożeń w otoczeniu, w tym gwałtownych ruchów powietrza czy trzęsień podłoża.
Regeneracja wibrysów
Ze względu na istotne funkcje kocich wąsów, pod żadnym pozorem nie można ich obcinać. Dla zwierzęcia oznaczało by to wręcz sprowadzenie kalectwa, utrudniającego orientację w terenie, komunikację z innymi osobnikami czy wyczuwanie niebezpieczeństwa. Wąs u kota nie są ozdobą, tylko nieodłączonym elementem jego ciała – podobnie jak np. ogon czy pazury. Wibrysy mogą w niektórych przypadkach pojedynczo wypadać, jednak posiadają zdolność regeneracji. Ich usuwanie nie jest wskazane zarówno dla kotów w pełni domowych, jak i tych wychodzących. Jeżeli jednak z jakiegoś powodu kot utraci pojedyncze włosy zatokowe, ich regeneracja potrwa zwykle około trzech miesięcy.
